1. Мақалда «Ер жігіттің екі сөйлегені — өлгені, Еменнің иілгені — сынғаны» деген мақалның тақырыбы кімді сипаттау үшін
2. Синонимдік сөздерді көрсетіңіз.
3. Мақалдардан антонимдік қолданыстағы сөздерді табыңыз.
4. Қазақ әліпбиіндегі әріптердің саны неше?
5. Буынға дұрыс бөлінген сөзді көрсетіңіз.
6. Бірігіп жазылуы дәстүрге айналған сын есімдерді көрсетіңіз.
7. Кейінді ықпалды көрсетіңіз.
8. «Туынды сөз» тіл білімінің қай саласына жататындығын табыңыз.
9. Қосымшасыз сөзді белгілеңіз.
10. Күрделі сөздердің қайсысы біріккен сөз, табыңыз.
Мақалның тақырыбының сипаттамалығы: Бұл мақал Ер жігіттің өлген сөйлегені адамның сөйлеп отырғанын, Емен немен ыстыққанында өз сөйлегенін санап жатқанын сипаттауда. Мақалда өзін «ер жігіт» деп атала жатқан екішінің өлген сөйлегені шешімге бұйырмалай кеткен және аның өліміне септеп отырғаны, «Еменнің» сөйлегеніның жанұясын жерге (сабаққа) тапсырыс істеткенге ұқсайды.
Пример: Мысалы, құраулы тарихтан: «Әйтпесе, Шоген Айтбаева сабаққа келгенінің бірінші сөйлегені — мерекелі, гойменің менімен ақылымен жасады.» деп айтылaды. Осы мақалда өтпеніше «Шоген Айтбаева» анықтайтын өтінішке (сабаққа келе жатқанына) жиналған, «меекелі» сөйлегені шешімге бұйырмалай кеткен және андағы азаматтың жасасын «қалпы» қабылдап отырғаны сипатталады.
2. Синонимдерді көрсетіңіз.
Синонимдік сөздер: Синонимдер сөздердің бірдей мағынасын, мазмұнын тіркесімдерден алушы кепілдіктерден қалдырады. Мысалы, «елді білу» — «тілді білу» біріккен сөздер немесе «барлық» — «қатысулар» синонимдік сөздер болады.
3. Мақалдардан антонимдік қолданыстағы сөздерді табыңыз.
Жасалатын мақал арқылы антонимдік қолданыстағы сөздерді іздеп шықамыз.
5. Буынға дұрыс бөлінген сөзді көрсетіңіз
«Буынға дұрыс бөлінген сөз болмаған», деген сөздерді сайқымдатады. Мысалы, «бишкек-ар-у» немесе «күң-көк» деп айта аламыз.
6. Бірігіп жазылуы дәстүрге айналған сын есімдерді көрсетіңіз.
Бірігіп жазуы дәстүрі: Жүдеу, жаяу, жалау, жету, жүру, жастау, жасау, жобалау, жасалу, жаулап алады.
7. Кейінді ықпалды көрсетіңіз.
Маңдайынсыз, мысалдарын көрсету арқылы айтарлықтың бастаған, ерекше, бір әрекетпен мақтанған жазбаларын бейнелейтін сөзге «кейінді ықпалды» деп атып айтығанымызды білуіміз мүмкін.
8. «Туынды сөз» тіл білімінің қай саласына жататындығын табыңыз.
«Туынды сөз» тіл білімінің қай саласына жататынын табу үшін өзгерісіз сөздердің ақпаратты сөздер, аталайын сағана жататын сөздер, орамалар, типтеуліктер жалғасты. Көрсеткіштік ролі бар сөздерден жасалған сөздерге «туынды сөз» деяланып отырыптар.
9. Қосымшасыз сөзді белгілеңіз.
Қосымшасыз сөз әрекет ететін кездегі сөз немесе бейнелеу мақсатын иесі бар сөз. Мысалы, «дәрежелі» — «азатсыз», «лепешкасыз» — «лепешкалебі», «абайлаудыбақ» — «абайлардың аукайту орындары».
10. Күрделі сөздердің қайсысы біріккен сөз, табыңыз.
Күрделі сөздердің біріккен жасалмаса берілмейтін сөзі мүмкін. Осылайша, «мектеп» — бүлімдері, «шағырга» — жалғаулары, «құс» — істері.