«Жақты сөйлемдерді жақсыз сөйлемге айналдырып көріңдер» айдарында берілген сөздерді жақсыз сөздерге

Пояснение: Жақты сөйлемдерді жақсыз сөйлемге айналдырып көру қазіргі оқушылар үшін маңызды болуы мүмкін. Жақты сөйлем — бірінші түсіндіру ауқымын айтып, оны ықпалдауға кепіл болатын сөйлем. Жақсыз сөйлем — осы ауқымның ықпалдастықсыз түрі.

Мысалы, үлгідегі сөйлемдерге қарап, «Әлемде билет алу жасауы ерекше театр бар» сөйлемі жақты сөйлем болып саналады. Бұл сөйлемде өкілеттік жақтың болуы мен халықаралық билет алу театрге баруы арқылы халықаралық түрде ықпалдау табылады. Алайда, «Әлемдегі билет алу жасауы ерекше театрға біздің де кіруіміз мүмкін» сөйлемі жақсыз сөйлем болып саналады. Бұл сөйлемдегі өкілеттік жақтың болуы мен кіруіміз халықаралық театрға арналған сөйлеу арқылы ықпалдау табылады.

Пример: Жaқты cөйлeмдeр:
1) Жерде тас көтеру нормалды Əлемде шаң алды?
2) Әлемде концерт өту нормалды.
Жaқсыз cөйлeмдeр:
1) Шаң алды жерде тас көтеру нормалды.
2) Концерт өту әлемде нормалды.

Совет: Жақты сөйлемдерді жақсыз сөйлемге айналдыруды үйрену үшін, сөйлемнің айналуын қатты іздеуге болады. Сөйлемдегі өкілеттерді/ мәндерді анықтау және олардың максатын түсіндіруге көмек көрсете алатыныңыз керек. Қарастырма жасау, сөйлемдегі өкілеттер мен арттырулар арасындағы байланысты табу, алдын-ала осы арттырулардың кезекшілігі мен беттілігін түсіну өзерінде назар аудару орнында. Сөйлемді түсінгеннен кейін жақсыз сөйлемге айналдыру болымына өту жақсы болады.

Упражнение: Жақты сөйлемді жақсыз сөйлемге айналдырып корыңыз:
Сөйлем: «Менің атам дәрігермен жұмыс істеyтін».

Answer: «Атам дәрігермен жұмыс істеyтін менің».